Η ανάπτυξη της Ανωτάτης Σχολής Αρχιτεκτόνων
Από το τέλος περίπου της δεκαετίας του 1940 παρατηρείται ένας ουσιαστικός εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού έργου, ο οποίος συσχετίζεται και με το γενικότερο κλίμα ανασυγκρότησης της μεταπολεμικής περιόδου.
Η ανανεωμένη κοινωνική πρακτική καθιστά αναγκαία τη διεύρυνση των παλαιών και την ανάπτυξη νέων γνωστικών περιοχών. Τα συνθετικά μαθήματα αποκτούν περιεχόμενο περισσότερο προσανατολισμένο στις πρακτικές απαιτήσεις και την προηγμένη τεχνική γνώση και τα θέματα των ασκήσεων συγκλίνουν ολοένα και περισσότερο προς τα κτιριολογικά προβλήματα των κοινωνικά αναγκαίων χρηστικών συγκροτημάτων (σχολείων, κατοικιών εν σειρά κλπ), ενώ η προσοχή στρέφεται με σχολαστικότητα στη λειτουργική διάρθρωση της οικοδομής.
Η πολυμέρεια των προβλημάτων οδηγεί σε διάσπαση της έδρας της Ειδικής Κτιριολογίας σε επί μέρους κλάδους (Αρχιτεκτονικές Συνθέσεις Ι, ΙΙ και ΙΙΙ). Σημειώνουμε τα ονόματα των καθηγητών Κ.Κιτσίκη (1940-1961), Ε.Ρουσόπουλου (1942-1963), Ι.Δεσποτόπουλου (1942-1946 και 1961-1967), Θ.Βαλεντή (1964-1974).
Η κριτική θεώρηση της αρχιτεκτονικής εκφράζεται κυρίως από δύο μαθήματα, που αποκτούν καθοριστική για την ιστορία της Σχολής στάθμη: το μάθημα της Μορφολογίας και Ρυθμολογίας από τον Π.Μιχελή και το μάθημα της Διακοσμητικής και Εσωτερικών Χώρων από τον Δ.Πικιώνη.
Από τη δεκαετία του 1950 και ιδιαίτερα μετά την ίδρυση του Σπουδαστηρίου Πολεοδομικών Ερευνών (1963), αναπτύσσεται σημαντικά και στρέφεται στη διερεύνηση των ελληνικών αστικών κέντρων και των οικισμών το μάθημα της Πολεοδομίας, με καθηγητή τον Αντ.Κριεζή.
Το μάθημα της Οικοδομικής, με καθηγητή τον Κ.Μπίρη (1953-1971) εκσυγχρονίζεται και αναπτύσσει νέες εκπαιδευτικές ενότητες (πχ προκατασκευές) και εργαστηριακά μαθήματα, για να αφομοιώσει τις αλματώδεις προόδους του τεχνικού σκέλους του αρχιτεκτονικού έργου. Παράλληλη ήταν η ανάπτυξη των περιοχών του τεχνικού κλάδου, όπως η Δομική Στατική, τα Τεχνικά Υλικά, η Ηχοτεχνία κλπ. Σημαντική θέση στις σπουδές έχει το μάθημα της Προβολικής και Παραστατικής Γεωμετρίας, που οργανώθηκε από τον καθηγητή Ι.Χατσόπουλο (1920-1962).
Τα μαθήματα του καλλιτεχνικού τομέα (Πλαστική και Ζωγραφική, με καθηγητές τους Α.Σώχο, Λ.Λαμέρα και Ν.Χατζηκυριάκο-Γκίκα και Τ.Μάρθα αντίστοιχα) συντηρούν το προοδευτικό πνεύμα που ενυπήρχε, εξ άλλου, από την εποχή της σύστασης της Σχολής.
Πάντως η οριστική μεταλλαγή των μαθημάτων, τόσο στο θεωρητικό τομέα, όσο και στην περιοχή της εφαρμογής, συντελείται από το τέλος της δεκαετίας του 1950 και συνδέεται και με τη μεγάλη αύξηση του αριθμού των εισακτέων. Τότε γίνεται οριστική η ανεξαρτητοποποίηση του μαθήματος της Μορφολογίας καθώς και η οργάνωση της ύλης στα ιστορικά μαθήματα (Ιστορία Τέχνης με καθηγητές τους Αγγ.Προκοπίου και Ν.Εγγονόπουλο και Ιστορία Αρχιτεκτονικής με καθηγητή τον Δ.Κωνσταντινίδη) και ανεξαρτητοποιείται το μάθημα της Μορφολογίας, ενώ το μάθημα των Εσωτερικών Χώρων (με καθηγητή τον Ι.Λιάπη) μεταστρέφεται προς τις απαιτήσεις του σύγχρονου αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, από την κλίμακα του δημόσιου χώρου ως την επίλυση της κατοικίας.
Πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι η καθιέρωση των «διαλέξεων» - που από το τέλος της δεκαετίας του 1960 δεν περιορίζονται στο αντικείμενο της Μορφολογίας, αλλά επεκτείνονται σε όλο το γνωστικό φάσμα της Σχολής - ως θεμάτων κριτικής εξάσκησης σε ανώτερα εξάμηνα, υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς εκπαιδευτικούς κρίκους στο πρόγραμμα της Σχολής.
