Η απελευθέρωση της Ελλάδας στο τέλος της τρίτης δεκαετίας του 19ου αιώνα όχι μόνον υπήρξε ριζική τομή στο ιστορικό πεπρωμένο της χώρας, αλλά και έστρεψε την κοινωνική και πολιτιστική πορεία της στον αμετάκλητο στόχο του αστικού προοδευτισμού. Νέες πόλεις ιδρύθηκαν και οι παλαιότερες απέκτησαν νέο πρόσωπο. Ο σχεδιασμός της αρχιτεκτονικής των αστικών κτηρίων του 19ου αιώνα είχε αφετηρία - όπως ήταν φυσικό - τον ευρωπαϊκό κλασικισμό, καλλιεργήθηκε όμως και αναπτύχθηκε στη σκιά των απαράμιλλων προτύπων του: των κλασικών μνημείων της Ακρόπολης. Έτσι, στην Αθήνα, την αναγεννημένη ελληνική πρωτεύουσα, διαπλάστηκε μια πρωτοφανής σε ποιοτική στάθμη και διάρκεια εφαρμογής νεοκλασική αρχιτεκτονική.
Οι μορφές αυτές, είτε νεοκλασικές είτε του όψιμου ιστορισμού, άνθισαν σε όλες σχεδόν τις πόλεις, σε μια πάνδημη αρχιτεκτονική, η παρουσία της οποίας σφράγισε το αστικό τοπίο της χώρας έως τις αρχές του 20ού αιώνα. Πρόκειται για πρωτοφανές φαινόμενο, το οποίο, μέσα από την αρχιτεκτονική αλλά και την καλλιτεχνική του διάσταση, αποκτά στην εποχή μας ολοένα μεγαλύτερο και ευρύτερο ενδιαφέρον.
