Σχεδιάζοντας τη δημόσια καθημερινότητα στα Άσπρα Σπίτια

Η παρούσα διπλωματική καταπιάνεται με το δημόσιο χώρο και με το ζήτημα της ενεργοποίησής του σε ένα πλήρως δομημένο αστικό περιβάλλον με ποικίλες ιδιαιτερότητες, αυτό του κέντρου των Άσπρων Σπιτιών. Τα Άσπρα Σπίτια βρίσκονται στη Βοιωτία, στον Κόλπο της Αντίκυρας και αναπτύσσονται προς το παραλιακό μέτωπο, κατά μήκος μιας κοιλάδας, κατάφυτης με ελαιόδεντρα. Αποτελούν έναν από τους λίγους βιομηχανικούς οικισμούς στον ελλαδικό χώρο και ιδρύθηκαν το 1965 για να στεγάσουν τους εργαζόμενους του εργοστασίου «Αλουμίνιο της Ελλάδος». Σχεδιασμένος από το Γραφείο Δοξιάδη, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του ομίλου Pechiney, ο οικισμός αποτελεί παράδειγμα εφαρμογής των αρχών της Οικιστικής. Η ανθρώπινη κλίμακα κυριαρχεί, ενώ έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ένταξη στο τοπίο, αλλά και στην ανεμπόδιστη κίνηση του κατοίκου/πεζού. Ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης οραματιζόταν το κέντρο του οικισμού ως μια σύγχρονη εκδοχή της αρχαίας αγοράς, τον πιο ζωτικό πυρήνα της δημόσιας ζωής. Ο σχεδιασμός ωστόσο δεν υλοποιήθηκε στο ακέραιο και το κέντρο στη συνέχεια υπέστη διαδοχικές επεμβάσεις (προσθήκη συγκροτημάτων κατοικίας, σχολείου, εκκλησίας, κ.ά). Η σημερινή του εικόνα δεν αντιπροσωπεύει το σχεδιασμό του Δοξιάδη, ούτε ανταποκρίνεται στις ανάγκες του οικισμού. Παρατηρείται πληθώρα ανενεργών, απροσδιόριστων ως προς τη χρήση, υπαίθριων χώρων, έλλειψη υποδομών, καθώς και μία συγκεχυμένη εικόνα ιδιωτικού και δημόσιου. Ακόμα, η κεντρική πλατεία περιβάλλεται από ζώνες καταστημάτων σε διαφορετικά επίπεδα και η κίνηση των ΑμΕΑ δεν έχει προβλεφθεί, με αποτέλεσμα το κέντρο να αποτελεί έναν αφιλόξενο δυσπρόσιτο χώρο. Η παρουσία του αυτοκινήτου σε όλη σχεδόν την έκταση του κέντρου επιδεινώνει την κατάσταση.

Το σενάριο της παρέμβασης δομείται γύρω από τον άξονα της οικειοποίησης του χώρου από τους κατοίκους, δίνοντας χώρο έκφρασης σε όλες τις πιθανές εκφάνσεις της καθημερινής συλλογικής ζωής. Ο δημόσιος υπαίθριος χώρος οργανώνεται με την άρθρωση επιμέρους πλατειών διαφορετικής δυναμικής και χρήσης: από την αμιγώς δημόσιου χαρακτήρα κεντρική πλατεία, που συγκεντρώνει πλήθος λειτουργιών για όλες τις ηλικίες και τις ώρες της ημέρας, στην περισσότερο εσωστρεφή πλατεία των κατοίκων και τέλος στην μικρή ημι-ιδιωτική πλατεία γειτονιάς.