Στο βιβλίο αυτό, το οποίο αποτελεί θεμελιώδες σύγγραμμα στη διεθνή βιβλιογραφία, ο Ι. Δεσποτόπουλος διατυπώνει το φιλοσοφικό πλαίσιό του για την έννοια της πόλης και της πολεοδομίας.
Βασιζόμενος στην αλληλουχία του ζεύγους πολεοδομία - αρχιτεκτονική, οικοδομεί μέσα από λεπτές διακρίσεις και περάσματα μια άποψη για την ιδανική ενότητα, που είναι ακριβώς η αμοιβαία συγχώνευσή τους σε μια νέα σχεδιαστική ποιότητα. Εδώ η πολεοδομία και η αρχιτεκτονική εντάσσονται στο κέντρο μιας ευρύτερης πολιτιστικής και κυρίως πολιτικής και κοινωνικής θεώρησης.
Στην ιδεολογική δομή των πόλεων διαγράφεται η τάση για την αντιμετώπιση της αρχιτεκτονικής όχι μόνο ως γενικευμένο νόημα, αλλά και ως μια «εγκυκλοπαίδεια» συγκεκριμένων επιμέρους παραδειγμάτων.
Πόλεις και κτήρια, φωτογραφίες και σχέδια μεταφέρουν τη σκέψη, τη διδακτική και την ιδιοσυγκρασία του Δεσποτόπουλου, που τα σχολιάζει, και τις συναρμολογούν σ’ ένα σύνολο από λήμματα - λεζάντες.
O Δεσποτόπουλος εδώ διδάσκει με τον τρόπο του και έτσι το βιβλίο αυτό πρέπει να διαβαστεί ως προέκταση της αρχιτεκτονικής του, με δυο λόγια ως υπόμνημα μιας αρχιτεκτονικής ποιητικής.
